ارزیابی کارآمدی تأمین مالی به روش قرارداد بیع متقابل در توسعه میادین نفتی

عمده کشورهای دارنده ذخایر نفت و گاز از دانش مدیریت پروژه، بخصوص مدیریت مگاپروژه ها، امکانات مالی و فناوری پیشرفته برای اجرای پروژه های خود بهره مند نیستند. بنابراین بدین منظور از شرکت های بین المللی و خارجی استفاده می کنند. در این راستا، روش های قراردادی، یکی از عوامل تعیین کننده است. در چارچوب قراردادها، نمی­توان هزینه استفاده از منابع مورد استفاده در اجرای پروژه ها را برای کشور میزبان حداقل کرد. بدین منظور، روش قراردادی بیع متقابل از مهم ترین روش های قراردادی محسوب می شود که در گذشته به کرات در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که در اغلب پروژه های اجرا شده به روش بیع متقابل، اهداف قراردادی تأمین نشده و هزینه استفاده از سرمایه برای سرمایه پذیر (شرکت ملی نفت ایران) بسیار بیشتر از میزان برنامه ریزی شده اولیه شده است. بنابراین اتخاذ مکانیزم های کاربردی برای انجام اصلاحات مجاز در روش های قراردادی ضروری است. بر اساس متدولوژی­های تعادل از یکسو و با توجه به مکانیزم مالی قراردادهای بیع متقابل، هر چه نسبت بین ریسک متوجه پیمانکار و پاداش در نظر گرفته شده متعادل­تر باشد، هزینه استفاده از سرمایه برای سرمایه پذیر حداقل خواهد بود. بنابراین پیشنهاد می شود برای کاربرد مکانیزم قراردادی بیع متقابل، نخست اینکه ریسک های هر پروژه به طور کامل شناسایی و کمّی شده و دوم اینکه میزان پاداش در روش  بازپرداخت، متناسب با آن تنظیم شود. همچنین، برای سهیم شدن عملی پیمانکار در ریسک پروفایل تولید، به عنوان مهم ترین ریسک پروژه و با نگاه تولید صیانتی، می توان دوره بازپرداخت را طولانی کرد و همزمان برای ایجاد انگیزه پیمانکار، نرخ بازپرداخت را نیز افزایش داد.